14. EUROPEJSKA KONFERENCJA MŁODYCH RADIOASTRONOMÓW (YERAC)
Bonn, 9–13 listopada 1981 r.

KAZIMIERZ MARIA BORKOWSKI

    Doroczna, 14. z kolei, konferencja YERAC, została zorganizowana przez młodych pracowników Max-Planck-Institut für Radioastronomie z Bonn (RFN) w budynku Fizikzentrum w Bad Honnef (nieopodal Bonn) w dniach 9 13 XI 1981 r. Konferencje te powołano do życia z wyraźnej potrzeby dania szansy początkującym radioastronomom uczestniczenia w spotkaniach międzynarodowych, nawiązania osobistych kontaktów oraz zapoznania się z pracami i instrumentarium przodujących placówek badawczych tej szybko rozwijającej się dziedziny. Doświadczenia ubiegłych lat potwierdzają bez reszty trafność idei zapoczątkowanej w 1968 r. w Paryżu. Wśród uczestników Polacy pojawili się po raz pierwszy na konferencji w Bolonii (1972). Później YERAC organizowany był kolejno w następujących miejscach: Cambridge (1973), Gothenburg, Meudon, Toruń, Halvete, Jodrell Bank, Puszczino, Bologna i Bad Honnef (1981).
    Program naukowy ostatniej z tych konferencji obejmował wszystkie główne działy współczesnej radioastronomii, a odpowiadające im sesje plenarne poprzedzane były stojącymi na wysokim poziomie referatami przeglądowymi wygłaszanymi przez znanych naukowców. I tak: prof. R. W i e l e b i n s k i  omówił temat „Nearby Galaxies", dr T. W i l s o n  — „Galactic Radio Astronomy", dr P. B i e r m a n n — „Extragalactic Radio Sources" zaś dr E. F ü r s t  — „Solar Radio Astronomy".
    Wśród prac przyczynkowych w temacie „Bliskie galaktyki" znalazło się ok. 22% ogólnej liczby prac, w „Radioastronomia galaktyczna" — 41%, w „Radioźródła pozagalaktyczne" — 17%, w „Radioastronomia Układu słonecznego" — 10% i tyleż prac technicznych.
    W rozbiciu na uczestników poszczególnych krajów Europy rozkład prac (prezentowanych na sesjach plenarnych i tzw. sesji plakatowej) wygląda następująco: RFN — 14 prac (16 uczestników), ZSRR — 10 (9), Wielka Brytania — 9 (9), Holandia — 9 (9), Francja — 8 (8), Polska — 8 (8), Szwecja — 4 (4), Włochy — 4 (4), Finlandia — 3 (2), CSRS — 2 (2) i NRD — 1 (2). Czyni to w sumie 72 prace na 73 uczestników konferencji.
    Oto skład polskiej ekipy (w nawiasach podaję tytuły prac przedstawionych na sesjach plenarnych): M. O s t r o w s k i  i  A. W o s z c z y n a  („On Rotational Symmetry and Parameters of Compact Objects in Extragalactic Radio Sources"), M. U r b a n i k  („2.8 cm Polarisation Observations of NGC 253") (wszyscy z Krakowa),  K. B o r k o w s k i  („The Coronal Hole Brightness Temperature at 127 MHz" + praca na sesji plakatowej),  A. K ę p a,  E. P a z d e r s k i  („Instrumentation in VLBI Preparations at Toruń"),  J. U s o w i c z  (praca na sesji plakatowej) (wszyscy z Torunia) oraz  M. P r ó s z y ń s k i  ("Ten Years of the Crab Pulsar Timing" + praca na sesji plakatowej) (reprezentant Warszawy).
    Poza sesjami plenarnymi, wysokie wartości poznawcze miały dwie wycieczki: do Max-Planck-Institut für Radioastronomie w Bonn, gdzie mieszczą się laboratoria elektroniczne i pracownie obróbki danych, oraz do Effelsbergu, gdzie znajduje się największy na świecie sterowalny radioteleskop o średnicy czaszy 100 m.
    Wspomnieć wypada o części kulturalno-rozrywkowej przygotowanej przez organizatorów. Złożyły się na nią: zwiedzanie bońskiego Rheinisches Landesmuseum z jego interesującą kolekcją pozostałości kultury nadreńskiej z czasów grubo przed Chrystusem i fragmentem szkieletu Neandertalczyka, oraz spotkanie towarzyskie kończące konferencję (w rzeczywistości odbyło się w przeddzień zakończenia). To spotkanie obfitowało w szereg atrakcji. Odbyła się tutaj nie ujęta w programie sesja plenarna, na której jeden z gospodarzy wygłosił odczyt na temat tajemniczego obiektu nazwanego prowizorycznie „the Kiss Nebula", a to z powodu jego kształtu widocznego na jednej z radiowych map wykonanych 100 m teleskopem: odcisku całujących ust. Poważne próby interpretacji tego obiektu wraz z bogato ilustrowanym materiałem obserwacyjnym podanym przez autora wywołały niepoważne, niestety, ale nieodparte skojarzenie z obrazem dymiącego papierosa trzymanego w ustach na tle nieba. Referat ten spowodował burzliwą i kontrowersyjną dyskusję gęsto przerywaną huraganami śmiechu i braw.
    W trakcie pożegnalnego spotkania przedstawiciel Mullard Radio Astronomy Observatory zaprosił wszystkich uczestników do Cambridge na następny YERAC za rok.