OBJAŚNIENIA

Tabele zawierają momenty wschodów i zachodów Słońca obliczone dla miejsca o podanych współrzędnych geograficznych. Wyrażono je w godzinach i minutach [hhmm] czasu środkowoeuropejskiego. W okresach obowiązywania czasu letniego należy do podanych momentów dodać 1 godzinę.

Obliczenia wykonano na komputerze osobistym typu IBM PC z oryginalnym programem Riset napisanym w języku FORTRAN 77. Podstawowym elementem programu jest subrutyna obliczająca współrzędne Słońca z dokładnością lepszą niż 1' na dowolny moment czasu w okresie od ok. 1650 do ok. 2250 r.

Zjawiska wschodu i zachodu definiuje się jako chwile, kiedy górny skraj tarczy Słońca znajdzie się na wysokości horyzontu astronomicznego w trakcie dobowej wędrówki Słońca po niebie. W celu wyznaczenia tej chwili oblicza się czas, kiedy środek tarczy Słońca ma w danej miejscowości wysokość -51' (niektóre roczniki astronomiczne przyjmują tutaj -50'), na którą składa się 16' promienia tarczy i 35' refrakcji atmosferycznej przy horyzoncie.

Tabele wynikowe (tu jest przykład dla Torunia) zawieraja zaokrąglone do pełnych minut momenty obliczone dla roku środkowego z siedmiu lat wymienionych w nagłówku każdej z czterech tabel. Można ich jednak z pełnym zaufaniem używać w pozostałych latach, gdyż w całym tym okresie maksymalne różnice, na terenie Polski, nie osiągają nawet 0,3 minuty czasu. Poniższa tabelka pokazuje te różnice szczegółowo dla szerokości geograficznej +55° (Wybrzeże), gdzie są one największe w Polsce i dla obliczeniowych lat od 2000 do 2003.

Odchylki średnie (śr.), średnie absolutne (abs.) i maksymalne (max.) w minutach na szerokości geograficznej 55°; lata odniesienia: 2000 – 2003 

     Lata         Wschody             Zachody 
               śr.  abs.  max.     śr.  abs.  max. 
 1980 - 1983  0,00  0,27  0,42    0,01  0,25  0,40 
 1984 - 1987  0,01  0,22  0,33    0,02  0,19  0,32 
 1988 - 1991  0,03  0,15  0,26    0,03  0,14  0,26 
 1992 - 1995  0,03  0,10  0,18    0,04  0,08  0,17 
 1996 - 1999  0,01  0,06  0,10    0,02  0,04  0,09 
 2000 - 2003  0,00  0,00  0,00    0,00  0,00  0,00 
 2004 - 2007  0,02  0,06  0,12    0,02  0,07  0,15 
 2008 - 2011  0,04  0,12  0,22    0,04  0,13  0,22 
 2012 - 2015  0,03  0,18  0,30    0,02  0,17  0,25 
 2016 - 2019  0,01  0,21  0,32    0,01  0,22  0,32 
 2020 - 2023  0,01  0,27  0,41    0,00  0,27  0,40 
 2024 - 2027  0,03  0,34  0,48    0,02  0,32  0,47

Sporządził: K. Borkowski, Katedra Radioastronomii UMK, Toruń, wrzesień 1992

File translated from TEX by TTH, version 3.12 on 25 Aug 2002.