Notatki z konferencji TOG (EVN Technical and Operations Group Meeting, Onsala Space Observatory, Szwecja) Onsala, 2005.07.01 W konferencji wzielo udzial okolo 30 uczestnikow z europejskich stacji VLBI (lista oraz agenda konferencji dostepne sa z internetowej strony http://www.oso.chalmers.se/evn-tog/), Chin, Poludniowej Afryki oraz z USA. Z Polski byly dwie nizej podpisane osoby. Nasz wyjazd i pobyt w hotelu oplacilo Centrum, jednak otrzymalismy obietnice zwrotu kosztow podrozy i akomodacji w hotelu z funduszy RadioNetu (poprzez chairmana TOGu, Waltera Alefa, i JIVE), a jest to niemala suma, bo razem rownowartosc ponad 5 tys. zl. Spotkaniu przewodniczył Walter Alef (Bonn). Z hotelu Panorama w miejscowosci Goeteborg do obserwatorium w poblizu Onsali uczestników przewieziono autokarem (wyjazd o 8:00, przyjazd po ok. godzinie). W stacji polozonej nad brzegiem morza sa dwa radioteleskopy: 20 m (milimetrowy, pod kopula) i 25 m. Konferencja rozpoczela sie nieco po 9:00 i trwala (z przerwami na kawe i lunch) do ok. godz. 17:30 - ponad godzine przed czasem. Po konferencji, ok. 18-tej rozpoczelo sie przyjecie w plenerze - tzw. barbecue - przy piwie i pieczeni. Zakonczylo sie ono kwadrans po 22-giej, po czym odwieziono nas do hotelu. Sposrod licznych poruszanych na spotkaniu spraw nasza uwage zwrocily nastepujace (w chronologicznej kolejnosci): - Roy Booth wital nas w wyraznym pospiechu, gdyz wybieral sie na spotkanie na Lotwie wiazace sie z uruchomieniem obserwacji na tamtejszym radioteleskopie przejetym po spadku po Rosjanach. (Na tamtym spotkaniu od nas byl EP). Wspomial o wyposazeniu w terminal VLBI (wzorzec Rb, digital BBC). - Duzo mowiono o monitoringu 'phase-cala' w stacjach, jednak zasadniczo odnosilo sie to do terminali MkIV (a nie VLBA). Nam zwrocono uwage na potrzebe rejestracji pogody w logach za pomoca 'fieldsystemowego' polecenia Wx. GH obiecal dotosowac to co juz robimy do standardu EVN. --- Cormac Reynolds (on byl bodajze osoba Nr 1 spotkania, gdyz w sumie kilka godzin prezentowal rozmaite tematy: podsumowania sesji, plany i wyklad szkoleniowy) powiedzial m.in., ze: - W planach EVN jest zautomatyzowanie 'fringe-testow' poprzez FTP i dojscie do tego, by takze zwykle eksperymenty sesji byly w ten sposob sprawdzane (mowilo sie o co drugim-trzecim eksperymencie sesji do takiego testowania). - Dosc mocno interesowano sie naszym problemem BBC3 (prawdopodobnie Walter wpisze ten punkt do 'Action items' - bedziemy wiec musieli zdac sprawe jak to rozwiazalismy). My pytalismy, czy ktoras stacja nie dysponuje ekstenderem (przedluzaczem) do szafy BBC, ale nikt sie nie zglosil. - Nas 'dorwano' tez w zwiazku z wywiezieniem masera na czas sesji. Wyjasnilismy, ze negocjacje z producentem przedluzyly sie i nie zdazyli na sesje, chciaz wyslalismy na poczatku maja. Cormac stwierdzil, ze Rb jest zdecydowanie 'bad' na C-band i ze eksperymenty, ktore przeprowadzilismy w czerwcu beda zmarnowane (na szczescie bylo ich mniej - tylko 4). Na L-band moze byc OK. - Sa problemy (generalnie, nie tylko w Tr) z kalibracja Tsys z tego powodu, ze wiele 'odpalen' (firings) diody szumowej wypada na przejazdy miedzy skanami na nowe zrodlo. Byla sugestia, by ten element (wlaczanie diody) przesunac do procedury 'postobs'. - Zestawienie absolutnej kalibracji w poszczegolnych stacjach w ub.r. wykazalo, ze wszyscy maja bledy 20-30%, a kilka (w tym Tr) 30-50%. Najwieksze bledy w Nt (ok. 70%; tam maja terminal VLBA, podobny do naszego i moze stad podbnie duze bledy). Mysmy sugerowali, ze w Tr jest to juz historia zwiazana z problemami z uzyciem programu gnplt i obecnie (obie sesje 2005) powinno byc juz znacznie lepiej. - Zwrocono uwage na wage szkolen TOW (Technical Operations Workshop, w USA; trzecie odbylo sie w maju b.r. w Haystack). Wyszlo na to, ze tylko Tr nie wyslal tam ludzi. Walter nalegal (zerkajac w nasza strone), by na nastepne TOW pojechalo jak najwiecej osob, szczegolnie ci, co dotad nie jezdzili. Kazal zwrocic sie do Alastaira (JB) po zapiski z tych szkolen. --- Ed Himwich o Mk5: - rozprowadzono juz ok. 100 egzemplarzy Mk5 i ok. 1000 8-packs (DP) - czestosc awarii dyskow: ok. 0.5%/year - Mk5B bedzie w koncu 2005 r. - FS (Field System) bedzie dostosowany do robienia etykiet (labels) na DP przed nastepna sesja (nowa wersja FS - na poczatku wrzesnia, a v. 9.7.9 jesienia b.r.). --- Przedstawiciel JIVE, pytany przez nas o gabke wypelniajaca paczke przy wysylce DP, nieco 'krecil nosem' na nasza gabke - ze niby troche za miekka, ale zasadniczo mial zastrzezenia do gabki dostarczanej z Mc - jest zdecydowanie za miekka. --- Walter przedstawil plany na nowa strategie obserwacji VLBI i sondowal mozliwosci dostosowania sie poszczegolnych stacji. Byly dwie kwestie: 1) zarezerwowanie 1 dnia (scisle okreslonego, nie w weekend) w miesiacu na VLBI (tzw. target of opportunity) 2) dynamiczna alokacja czasu w stacjach - obserwacje VLBI na /z/adanie z 1-tygodniowym wyprzedzeniem. Generalnie ludzie podchodzili do tego z rezerwa, ale w koncu chyba wszyscy sie zgodzili (z malymi zastrzezeniami), ze jest to mozliwe. Mysmy odpowiedzili ze Tr technicznie jest przygotowany na tego typu wyzwanie, ale niekiedy moze to kolidowac z priorytetowymi obserwacjami lokalnymi (wspomnielismy o obserwacjach OCRA) i zastrzeglismy sie, ze nasza dyrekcja moze miec inne od nas zdanie w tej sprawie. Walter przedstawi wyniki tego sondazu na spotkaniu dyrektorow stacji. --- Cormac demonstrowal interpretacje wynikow korelacji eksperymetow VLBI, ktore sa dostepne w internecie. Pechowo dla nas, wybral jedyny eksperyment z sesji lutowej b.r., w ktorym z niewiadomego powodu nie bylo listkow do Tr. Wielokrotnie wiec pokazywal i omawial wykresy ze zlymi wynikami do Tr, co bylo dla nas niezbyt przyjemne. W pewnym miejscu Cormac stwierdzil, ze taki wynik korelacji (niemal lustrzane odbicie przebiegow LCP i RCP) jest charakterystyczne dla niestabilnego wzorca czestosci - wszak w Tr wczesniej mielismy klopoty z maserem. --- David Graham (Bonn) przedstawil zakonczenie wieloletniego programu budowy 'IF box-u'. Walter z usmiechem powiedzial na koniec, ze wreszcie mozna bedzie ten punkt wykreslic z corocznych 'Action items' i ze kto chce moze dostac dokumentacje i budowac to urzadzenie, ktore wkrotce ma jednak zastapic rozwiazanie technika cyfrowa - domyslamy sie, ze DBBC (cyfrowy BBC, ktorego prototyp ma byc gotowy w 2006 r.) bedzie uwzglednial takze ten element hardware'u. --- Arpad Szomoru (JIVE) zreferowal nowe projekty eVLBI obejmujace m.in. korelator o szybkosci 4 Gb/s. --- Pokazano kilkuminutowy film z podniesienia czaszy RT w Yebes. Miejsce nastepnego spotkania TOG w marcu 2006 r. nie zostalo do konca ustalone. Wstepnie Pablo de Vincente (przedstawiciel Yebes, Hiszpania) nawet sie zgodzil, ale zastrzegl, ze wolalby pozniej, gdyz ich nowy teleskop (40 m) moze nie byc jeszcze gotowy na otwarcie. Helsinki tez nie chcialy organizowac, a nas nie pytano (nie wychylalismy sie, gdyz na poprzednich TOGach zglaszalimy chec, ale Walter niezbyt sie pali do Tr ze wzgledu na niewygodny dojazd). - K. Borkowski, G. Hrynek